โลกของวิตามิน

สิ่งที่เรารับรู้เกี่ยวกับวิตามินค่อนข้างน้อยมาก นอกจากประเด็นที่เกี่ยวกับการขาดวิตามิน เช่น รู้เพียงว่า หากขาดวิตามินซีก็เป็นโรคเลือดออกตามไรฟัน ขาดวิตามินบี 1 หมายถึงโรคเหน็บชา ได้รับวิตามินดีไม่เพียงพอก็ทำให้เป็นโรคกระดูกอ่อน โดยปกติจะแนะนำให้รับประทานอาหารให้ครบทุกหมู่ และรับประทานอาหาร "ที่มีประโยชน์"

เรื่องเกี่ยวกับวิตามินในแง่การป้องกันโรคหรือใช้วิตามินเพื่อส่งเสริมให้สุขภาพแข็งแรงไม่ค่อยมีการกล่าวถึงเท่าไหร่ เช่นวิตามินบีรวมและวิตามินซีช่วยคลายความเครียดได้อย่างไร วิตามินอีช่วยเพิ่มความแข็งแกร่งทนทานให้ร่างกายอย่างไร และวิตามินบี 12 ช่วยกำจัดความอ่อนล้าได้อย่างไร

วิตามินคืออะไร

คำว่า วิตามิน คนส่วนใหญ่มักนึกถึงเม็ดยา ซึ่งทำให้เกิดความสับสนกับยาที่ใช้ในการรักษาโรค แม้ว่าวิตามินสามารถทำหน้าที่เหมือนยา และบ่อยครั้งที่ทำหน้าที่แทนยา แต่วิตามินไม่ใช่ยา

วิตามินคือสารอินทรีย์ที่จำเป็นต่อชีวิต วิตามินมีความสำคัญต่อการทำหน้าที่ตามปกติของร่างกาย และร่างกายไม่สามารถสร้างหรือสังเคราะห์วิตามินขึ้นได้เอง ยกเว้นเพียงบางกรณีเท่านั้น วิตามินจำเป็นต่อการเจริญเติบโต การดำรงชีวิต และการมีสุขภาพที่ดีโดยรวม วิตามินมีอยู่ในอาหารจากธรรมชาติทุกชนิดในปริมาณเล็กน้อย เราจึงต้องได้รับวิตามินผ่านการรับประทานอาหารเหล่านี้หรือจากผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ประเด็นหนึ่งที่ควรจำให้ขึ้นใจคือ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ ทั้งแบบเม็ดอัด แคปซูล แบบน้ำ แบบผง สเปรย์ แผ่นติด และแบบฉีด ล้วนเป็นสารอาหาร แม้ว่าจะเป็นสารอาหารที่สังเคราะห์ขึ้นมา แต่ก็ได้มาจากพืชหรือสัตว์ในธรรมชาตินั่นเอง

* ร่างกายจะคงอยู่ไม่ได้หากปราศจากวิตามินที่จำเป็นทุกชนิด

* หลายคนคิดว่าวิตามินทดแทนอาหารได้ แต่ไม่ใช่เช่นนั้น แท้จริงแล้ววิตามินไม่สามารถดูดซึมได้หากไม่ได้รับประทานร่วมกับอาหาร

* วิตามินไม่ใช่ยากล่อมประสาท และไม่ได้ให้พลังงานหรือแคลอรีกับร่างกาย

* วิตามินไม่สามารถทดแทนโปรตีนหรือสารอาหารอื่น เช่น เกลือแร่ ไขมัน คาร์โบไฮเดรต น้ำ หรือแม้แต่ทดแทนกันเอง

* โดยตัวของวิตามินเองแล้ว ไม่ใช่ส่วนประกอบของโครงสร้างในร่างกายของเรา

* คุณไม่สามารถรับประทานแต่วิตามิน เลิกรับประทานอาหารอื่นๆแล้วหวังว่าจะมีสุขภาพที่ดีได้

วิตามินทำงานอย่างไร

หากเปรียบร่างกายเป็นเครื่องยนต์ของรถ วิตามินก็คือหัวเทียน วิตามินเป็นส่วนหนึ่งของระบบเอนไซม์ที่ทำงานคล้ายกับหัวเทียน ให้พลังงานและควบคุมการสันดาปของร่างกาย ช่วยให้เรามีเรี่ยวแรงและทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

ปริมาณการรับประทานวิตามินของเรา เมื่อเปรียบเทียบกับการรับประทานสารอาหารในกลุ่มอื่น เช่น โปรตีน ไขมัน หรือคาร์โบไฮเดรต ถือว่าน้อยมาก แต่การขาด วิตามินแม้เพียงตัวเดียวก็สามารถทำให้เกิดอันตรายกับร่างกายทุกส่วนได้